Ngủ trễ

Độ trễ của giấc ngủ đề cập đến thời gian để một người bình thường đi vào giấc ngủ. Mỗi người có một thời gian chuẩn khác nhau để đi vào giấc ngủ. Trung bình, một người khỏe mạnh mất khoảng 10 – 20 phút để đi vào giấc ngủ. Nếu thời gian đi vào giấc ngủ ngắn (dưới 8 phút), điều này có thể có nghĩa là mất ngủ hoặc ngủ kém do rối loạn giấc ngủ tiềm ẩn.

Một người có thể trải qua thời gian ngủ muộn khác nhau, tùy thuộc vào mức độ buồn ngủ của họ vào những thời điểm nhất định. Nếu bạn cố gắng ngủ sớm hơn bình thường thì tình trạng trễ ngủ sẽ còn kéo dài do cơ thể chưa hết mệt mỏi. Ngược lại, những người thức khuya sẽ có thời gian ngủ trưa ngắn.

Độ trễ của giấc ngủ đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin về việc một người bình thường có ngủ đủ giấc hay không. Trên thực tế, nhiều người cảm thấy mệt mỏi, nhưng không nhận ra rằng thiếu ngủ ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào. Do đó, đo độ trễ của giấc ngủ là một phép đo khách quan cung cấp kết quả về mức độ đáp ứng nhu cầu ngủ của một người.

Theo Trung tâm Y tế về Giấc ngủ Hoa Kỳ (AASM), độ trễ của giấc ngủ là thước đo được sử dụng với các tiêu chí khác khi đánh giá khả năng mắc chứng rối loạn giấc ngủ của một người. Các yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng như rượu, cơn đau mãn tính có thể cản trở khả năng ngủ của một người. Thuốc cũng ảnh hưởng đến độ trễ của giấc ngủ, làm giảm hoặc tăng thời gian đi vào giấc ngủ tùy thuộc vào tác dụng của thuốc.

Ngoài ra, “hiệu ứng đêm đầu tiên” (hiện tượng một người khó ngủ trong đêm đầu tiên ở một nơi ở mới), cũng kéo dài thời gian trễ của giấc ngủ. Tuổi và số lần ngủ trưa cũng có thể ảnh hưởng.

Các chuyên gia cho biết thời gian trước khi chìm vào giấc ngủ và hiệu quả của giấc ngủ có mối liên hệ với nhau. Hiệu quả giấc ngủ là một thước đo khác với độ trễ của giấc ngủ, cung cấp thông tin chi tiết về giấc ngủ của một người. Việc đi ngủ muộn sẽ khiến hiệu quả giấc ngủ không cao. Tuy nhiên, độ trễ của giấc ngủ không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến hiệu suất giấc ngủ. Hiệu quả giấc ngủ của một người có thể thấp do thức đêm hoặc thức dậy sớm.

Mỗi đêm, một người bình thường trải qua bốn giai đoạn của giấc ngủ. Giai đoạn 1-3 là giấc ngủ chuyển động mắt không nhanh (NREM) và giai đoạn cuối cùng là giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM). Giấc ngủ NREM chiếm phần lớn thời gian ngủ sâu của một người. Giấc ngủ REM có xu hướng liên quan đến việc mơ, đánh thức hoạt động của não bộ.

Một chu kỳ ngủ đầy đủ mất khoảng 90-120 phút để hoàn thành. Thời gian chờ ngủ lâu có thể trì hoãn thời điểm một người bước vào giai đoạn đầu của giấc ngủ. Nếu có ít thời gian trên giường, thời gian đi vào giấc ngủ kéo dài có thể không hoàn thành chu kỳ ngủ, điều này không đảm bảo giấc ngủ chuyển động nhanh của mắt. Cơ thể bù đắp cho tác động này bằng cách dành nhiều thời gian hơn cho giấc ngủ REM.

Độ trễ của giấc ngủ cũng ảnh hưởng đến độ trễ của REM. Độ trễ này được đo bằng thời gian một người đi vào giai đoạn đầu tiên của giấc ngủ sau khi tắt đèn. Do đó, thước đo độ trễ REM bao gồm thước đo độ trễ khi ngủ. Đối với một người mất nhiều thời gian để đi vào giấc ngủ, sẽ mất nhiều thời gian để đạt được giai đoạn đầu tiên của giấc ngủ REM. Thời gian trễ REM ngắn hơn hoặc dài hơn bình thường có thể do sử dụng thuốc, thiếu ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ.

Để đo độ trễ khi ngủ của một người, các chuyên gia sẽ thực hiện nhiều bài kiểm tra độ trễ khi ngủ, kiểm tra mức độ tỉnh táo duy trì và chụp đa ảnh để chẩn đoán rối loạn giấc ngủ. Theo đó, bài kiểm tra độ trễ nhiều giấc ngủ được áp dụng cho những người buồn ngủ quá mức vào ban ngày. Đây là một phần của quy trình chẩn đoán chứng ngủ rũ và mất ngủ không rõ nguyên nhân.

Những người khỏe mạnh có thời gian ngủ muộn trung bình khoảng 10 phút khi thực hiện các bài kiểm tra. Những người mắc chứng ngủ rũ, có thời gian ngủ muộn từ 8 phút trở xuống, có thể bước vào giấc ngủ REM. Những trường hợp mất ngủ không rõ nguyên nhân thường có độ trễ giấc ngủ dưới 8 phút, ít có khả năng đi vào giấc ngủ REM.

Nếu bạn thường xuyên bị mất ngủ, ngủ không ngon, ngủ không đủ giấc… bạn có thể trao đổi với bác sĩ để được thăm khám và xác định nguyên nhân. Trong trường hợp rối loạn giấc ngủ, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hoặc hướng dẫn người bệnh tìm cách khắc phục.

Minh Thùy
(Theo Nền tảng giấc ngủ, Sức khỏe rất tốt, WebMD)