Cuốn sách “Rembrandt: Cuộc đời và tác phẩm qua 500 bức ảnh” điểm lại những dấu mốc tạo nên sự nghiệp của họa sĩ người Hà Lan.
Tác phẩm do Rosalind Ormiston viết kịch bản, Omega phát hành trong nước cuối tháng 8 với bản dịch của Lê Yến Nhi. Cuốn sách gồm hai phần: cuộc đời nghệ sĩ và hình ảnh những tác phẩm của ông. Phần đầu miêu tả những năm tháng đầu đời, gia đình, nền tảng giáo dục, tình yêu và những thăng trầm trong cuộc đời của người nghệ sĩ. Từ đó, tác giả giải thích quá trình sáng tạo nghệ thuật của mình, chuyển từ phong cách Baroque hoành tráng sang ít cầu kỳ hơn với các bức tranh khắc, chân dung tự họa, phong cảnh và minh họa …
Phần hai là bộ sưu tập 500 hình ảnh của hơn 300 tác phẩm của Rembrandt thuộc mọi thể loại. Các bức tranh được in màu, chú thích đầy đủ thông tin và phân tích từ chuyên gia của Rembrandt về phong cách và kỹ thuật.
Bìa sách được thiết kế bao gồm ba tác phẩm đáng chú ý trong sự nghiệp của ông: chân dung nhóm khổ lớn Đồng hồ ban đêm (The Nightwatch), Danae lấy cảm hứng từ thần thoại và Chân dung.
Cuốn sách “Rembrandt: Cuộc đời và tác phẩm qua 500 hình ảnh” do Lê Yến Nhi dịch. Hình ảnh: Omega
Rembrandt tên đầy đủ là Rembrandt Harmenszoon van Rijn, sinh năm 1606 trong một gia đình khá giả ở Leiden, Hà Lan. Anh tốt nghiệp Đại học Leiden và theo học hai họa sĩ nổi tiếng Jacob van Swanenburgh và Pieter Lastman. Tài năng của anh nở rộ khi anh được chính trị gia Constantijn Huygens đề nghị vẽ tranh cho chính phủ. Từ đây, Hoàng tử Frederik Hendrik bắt đầu đặt mua tranh của mình. Sau đó anh chuyển đến Amsterdam, trở thành một họa sĩ chân dung chuyên nghiệp.
Trong một bức thư gửi cho nhà toán học Huygens, Rembrandt cho biết điều ông tìm kiếm trong nghệ thuật là sự chuyển động tự nhiên và tuyệt vời nhất. Ba chủ đề xuyên suốt sự nghiệp nghệ sĩ của ông là chân dung, phong cảnh và tranh minh họa. Những ngày đầu, các tác phẩm của anh có kích thước nhỏ nhưng giàu chi tiết, chú trọng vào cách phối ánh sáng và phối màu. Sau đó, họa sĩ chuyển sang tranh khổ lớn, có độ tương phản cao. Từ những năm 1650 đến cuối đời, phong cách của ông thay đổi với những tác phẩm có màu sắc phong phú và nét vẽ rõ ràng.
Rembrandt là một trong những người đi đầu trong việc tự vẽ chân dung, với gần 100 bức tranh trong cuộc đời của ông. Ngoài ra, ông còn vẽ những người có ảnh hưởng ở Amsterdam. Họa sĩ sáng tạo theo phong cách hiện thực, trở thành hình mẫu của lòng dũng cảm, gắn kết với cuộc sống hiện thực. Nhìn từ xa, bức tranh rất chân thực. Khi cận cảnh, tác phẩm của anh khiến người xem kinh ngạc khi khắc họa tỉ mỉ từng chi tiết qua độ dày của lớp sơn, gợn màu, những đường rãnh tạo ra từ nét bút ngắn. Auguste Rodin từng nhận xét rằng kỹ thuật của Rembrandt khiến những nhà điêu khắc như ông cũng phải thán phục.
Rembrandt còn được biết đến với kỹ thuật khắc axit – một kỹ thuật sử dụng axit để tạo ra các rãnh sâu trong bản khắc kim loại, tạo ra các bản in. Đầu tiên, người họa sĩ dùng bút hoặc que kim loại để vẽ hình trên chất liệu đồng, thép, kẽm… có tráng một lớp sáp mỏng chịu axit. Sau đó, ngâm bản khắc trong axit. Dung dịch này sẽ loại bỏ lớp bảo vệ, để lại các đường rãnh đúng như ý muốn của nghệ sĩ. Thời gian ngâm sẽ quyết định độ sâu của đường nét, dẫn đến độ sâu của ánh sáng và bóng trong bản in.
Khi gỡ bản khắc ra khỏi axit, người nghệ sĩ sẽ dùng mực gốc dầu chà lên bề mặt, sau đó lau sạch, để lại vết mực trong các rãnh. Cuối cùng, bản khắc được đưa vào máy in áp suất cao, cùng với giấy. Ở đó, giấy được ép chặt vào bản khắc, hút mực từ các rãnh để tạo ra bản in. Rembrandt chọn các loại giấy ít được sử dụng hơn như da bê, Nhật Bản hoặc Trung Quốc.
Người nghệ sĩ cũng thử nghiệm các phương pháp khắc hình ảnh khác nhau. Ông thường tạo ra một số phiên bản của một bức tranh khắc, điều chỉnh mô tả phụ nữ đội mũ hay không đội mũ, một trong bóng râm, một trong ánh sáng. Từ đó các nhà sưu tập mua nhiều hơn một bản in.
Rembrandt qua đời vào năm 1669, để lại hơn 600 bức tranh sơn dầu, 1.300 bản khắc và 2.000 bức ký họa. Ông được công nhận là một trong những họa sĩ và thợ khắc vĩ đại nhất trong lịch sử hội họa châu Âu nói chung và Hà Lan nói riêng. Các tác phẩm của ông đóng góp vào thành tựu văn hóa của Hà Lan thế kỷ 17, được coi là thời kỳ hoàng kim.
Bức chân dung tự họa năm 1632 của nghệ sĩ đã được bán đấu giá gần 19 triệu USD tại Sotheby’s năm 2020. Ảnh: Sotheby’s
Tác giả Rosalind Ormiston là một nhà sử học nghệ thuật, kiến trúc sư và nhà văn. Cô từng tham gia giảng dạy tại Đại học Kingston, London. Cô đã viết một loạt sách về các họa sĩ nổi tiếng như Leonardo da Vinci, Michelangelo Rembrandt, Vincent Van Gogh, Pablo Picasso … Một số tác phẩm của cô bao gồm: Michelangelo: Cuộc đời và công việc của ông trong 500 hình ảnh (2010), Vincent van Gogh: A Life in Letters and Art (2011), Leonardo da Vinci: Cuộc đời và công việc của ông trong 500 hình ảnh (2011), Rembrandt: Cuộc đời và công việc của ông trong 500 hình ảnh (2012), Picasso: Bậc thầy nghệ thuật (2020) …
Hiểu con người
