Suýt mất chân do tắc động mạch chủ bụng

TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, ngày 16-9, bác sĩ đã thực hiện ca phẫu thuật bắc cầu hình chữ Y, khâu thành công động mạch chủ. Ổ bụng đã được làm tắc động mạch đùi 2 bên bằng phương pháp ghép mạch nhân tạo, cứu bệnh nhân khỏi nguy cơ hoại tử phải cắt cụt chân. Một ngày sau mổ, bệnh nhân hồi phục tốt, ăn uống, đi lại bình thường, có thể xuất viện sau 4 ngày.

Bệnh nhân Huỳnh Tấn Lộc (55 tuổi, ngụ Q.1, TP.HCM) có nền tảng mỡ máu cao, acid uric cao, hút thuốc lá nhiều năm nay. Anh đến Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM để khám vì đi lại khó khăn đã 2 năm nay. Mỗi lần đi lại, chân anh đau liên tục, các triệu chứng ngày càng trầm trọng hơn.

“Lúc đầu tôi đi được 100 m, sau đó chỉ đi được 50 m, sau đó giảm xuống còn 20 m vì rất đau”, anh Lộc nói. Sau khi thực hiện thăm khám cận lâm sàng, bác sĩ xác định nguyên nhân không xuất phát từ hệ cơ xương khớp.

Kết quả chụp CT cho thấy, bệnh nhân bị tắc hoàn toàn động mạch chủ bụng ngay phía sau đoạn chia của động mạch mạc treo tràng dưới khiến lượng máu đến chân bị giảm nhiều. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu cung cấp cho chân, suy giảm chức năng của các cơ quan trong ổ bụng. Từ đó, nguy cơ hoại tử hai chi dưới cũng như tắc các mạch máu cung cấp cho các cơ quan là rất cao. Nghiêm trọng hơn, khi tắc nghẽn nặng, cơn đau có thể gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Ca phẫu thuật kéo dài 5 giờ đồng hồ. Bác sĩ Dũng cho biết, khi mở bụng, toàn bộ động mạch chủ bụng từ dưới xuất phát của mạc treo tràng xuống đã bị các mảng xơ vữa làm tắc nghẽn. Kết quả này hoàn toàn phù hợp với hình ảnh CT chẩn đoán trước đó.

“Tình trạng xơ vữa diễn tiến lâu ngày khiến thành mạch máu dày lên và suy yếu khiến không thể thông đoạn động mạch bị tắc nghẽn. Các bác sĩ buộc phải thay thế động mạch đó bằng phương pháp ghép mạch nhân tạo”, bác sĩ Dũng cho biết.

Đây là một kỹ thuật phức tạp, cần sự phối hợp tay nghề của phẫu thuật viên, sự hỗ trợ của hệ thống trang thiết bị chuyên dụng. Theo bác sĩ Dũng, máy nong bụng đa năng phải làm lộ ra phần động mạch bị tắc, giữ được mô phủ vùng cần tiếp cận, không làm tổn thương các cơ quan. Nhờ đó, phẫu thuật viên có phẫu trường rộng khi khâu nối các mạch máu. Lúc này, phẫu thuật viên phải thao tác tỉ mỉ, chính xác, đảm bảo không gây chảy máu, làm yếu thành mạch, dẫn đến biến chứng vỡ mạch về sau.

Ngoài ra, quá trình thực hiện cần có dụng cụ hỗ trợ rút và tiếp cận sâu sau phúc mạc tại vị trí của động mạch chủ, giúp bác sĩ thao tác chính xác nhất. Đây là bộ trang thiết bị, kỹ thuật hiện đại hỗ trợ tốt cho công tác phẫu thuật ổ bụng và mạch máu thường quy tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Tắc động mạch chủ bụng có thể xảy ra từ tuổi 50 ở nam và 55 tuổi ở nữ. Tắc động mạch chủ bụng cấp có thể gây đau đột ngột, dai dẳng ngay cả khi nghỉ ngơi, da xanh, liệt chân, hoại tử chân, nguy cơ tử vong cao. Trong khi đó, tắc động mạch chủ bụng mãn tính có thể gây tắc nghẽn từng cơn ở chân, mông, rối loạn cương (hội chứng Leriche), và nhiều vị trí khác như động mạch cảnh, động mạch vành, động mạch nuôi. não dẫn đến hoại tử nội tạng, đau tim, đột quỵ não và tử vong.

Vì vậy, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng đau nhói ở chân khi đi bộ, chẳng hạn lúc đầu đi bộ được 300 m, giảm xuống còn 200 m, sau đó chỉ đi được khoảng 50 m, 20 m thì đau nhức chân, người bệnh nên đi thăm khám để được điều trị sớm. .

* Tên nhân vật đã được thay đổi *

Nguyễn Phương