Thừa cân gây áp lực lên các khớp, làm thoái hóa khớp nhanh hơn; Ngược lại, thoái hóa khớp làm hạn chế vận động, từ đó góp phần làm tăng cân.
Viêm xương khớp là một rối loạn mãn tính làm tổn thương sụn và các mô xung quanh khớp. Một nghiên cứu cho thấy, tình trạng thoái hóa khớp ở Việt Nam ngày càng phổ biến với 30% người trên 35 tuổi, 60% người trên 65 tuổi và 85% người trên 85 tuổi gặp vấn đề về khớp.
Thoái hóa khớp gối và cân nặng có quan hệ mật thiết với nhau. Thừa cân hoặc béo phì có thể dẫn đến sự phát triển nhanh chóng của bệnh xương khớp. Đồng thời, khi tình trạng thoái hóa khớp ngày càng nghiêm trọng sẽ ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh, gây tích mỡ, tăng cân.
Khi đi lên cầu thang, khớp gối ở chân phải chịu áp lực gấp 2 – 3 lần trọng lượng cơ thể. Hình ảnh: Shutterstock
TS.BS Tăng Hà Nam Anh, Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết, ở trạng thái bình thường, trọng lượng cơ thể sẽ chia đều cho hai khớp gối. Tuy nhiên, khi di chuyển, toàn bộ trọng lượng cơ thể sẽ dịch chuyển và hoàn toàn đè lên chân đỡ. Theo các nghiên cứu, khi một người bước lên cầu thang, khớp gối ở chân (gập chân) sẽ chịu áp lực gấp 2-3 lần trọng lượng cơ thể. Đó là do cơ tứ đầu ở phía trước khớp gối phải co và ép chặt hai bên khớp để kéo cơ thể lên trên. Tư thế cúi người về phía trước để giữ thăng bằng cũng khiến trọng tâm cơ thể dồn lên chân chống, từ đó làm tăng áp lực lên khớp gối.
Khi không có những tác động từ bên ngoài, khớp gối chủ yếu bị tổn thương do sức nặng và quá trình lão hóa. Cụ thể, khi người bệnh thừa cân, béo phì sẽ làm tăng áp lực lên khớp gối, gây chèn ép, nứt hoặc rách sụn; Trọng lượng càng lớn thì áp suất càng lớn. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp; đẩy nhanh quá trình thoái hóa và tổn thương sụn khớp ở những người đã mắc bệnh. Trong khi đó, cũng giống như các bộ phận khác trên cơ thể, theo thời gian, khớp gối sẽ yếu đi và bề mặt sụn bị bào mòn, từ đó sinh ra bệnh thoái hóa khớp.
Ngoài ra, ở những người béo phì thường xuất hiện tình trạng rối loạn chuyển hóa, với hàm lượng cholesterol trong máu cao và các chất béo có hại. Tình trạng này khiến các tế bào sụn chết nhanh hơn, làm tổn thương xương dưới sụn. Đồng thời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như xơ vữa động mạch vành, hẹp mạch vành, đái tháo đường… Các bệnh tim mạch, đái tháo đường này là yếu tố làm nặng thêm và thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp gối. diễn ra nhanh hơn.
Để điều trị bệnh thoái hóa khớp hiệu quả, ngoài việc chỉ định dùng thuốc của bác sĩ, người bệnh cần kết hợp với việc duy trì cân nặng hợp lý. Khi trọng lượng giảm, áp lực lên khớp gối giảm, đồng nghĩa với việc lượng thuốc người bệnh phải uống cũng giảm theo.
Cần thực hiện giảm cân song song với điều trị xương khớp theo phác đồ của bác sĩ. Hình ảnh: Shutterstock
Bác sĩ Nam Anh nhấn mạnh, việc giảm cân phải thực hiện một cách khoa học, mỗi tháng giảm 1-2 kg. Giảm cân quá nhiều trong thời gian ngắn sẽ khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược. Một chương trình giảm cân nên kết hợp giữa dinh dưỡng lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
Chế độ ăn cần đảm bảo đủ chất dinh dưỡng, tăng cường thực phẩm giàu axit béo omega 3, vitamin D và chất xơ. Hạn chế đồ chiên rán, chế biến sẵn, hạn chế rượu bia …
Trước khi bắt đầu tập, người bệnh nên kiểm tra chức năng tim mạch và khớp gối, sau đó lựa chọn các môn thể thao phù hợp, vừa sức. Nên tập thể dục thường xuyên theo quy tắc 357, ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.
Phi Hong
